Hans van Heijst ziet einde buxus door de Buxusmot
Oktober 2018
Sinds enige tijd worden eigenaren van tuinen (wie is dat niet?) geplaagd door de Cydalima perspectalis, ofwel de buxusmot. De mooiste hagen worden aangevreten en leggen het loodje. Deze nachtvlinder, die rond 2005 vanuit Azië naar Europa kwam, wordt sinds tien jaar ook in Nederland gesignaleerd. De eerste jaren was hij alleen in het westelijk rivierengebied, maar nu weten de inwoners van Hilvarenbeek en omgeving ook wat het diertje aan kan richten
“In feite is dit een gevolg van de monocultuur die we zelf gecreëerd hebben,” zegt hovenier Hans van Heijst bij Abrahams groenvoorziening. Als autoriteit op het gebied van gewasbescherming wordt hij vaak geraadpleegd over dit soort zaken. “Zodra de grootste hype voorbij is, lost dit probleem zich weln weer op,” verwacht hij. Hij wijst naar de eikenprocessierups, de larve van een andere nachtvlinder die ook grote schade aanrichtte, in dat geval bij eiken. Na enkele jaren wisten insecteneters het diertje beter te vinden en is de schade minder groot.
Invasieve exoot
Het tuintje ligt er in mooie vormen bij, maar waar ooit het mooie groen floreerde staat nu een grauwe massa van dode planten. De eigenaar ziet geen andere oplossing dan alles verwijderen en vervangende planten in de grond zetten.
“We hebben hier te maken met een Invasieve exoot, ofwel een diertje dat hier oorspronkelijk niet voorkwam,” legt Van Heijst uit. “Nadat de mot (of eitjes) via plantjes uit Azië mee liftte naar Europa, trof het hier een luilekkerland aan. Ontelbaar veel buxus hagen in ongelofelijk veel tuinen en nauwelijks vijanden. De insectenetende vogels kenden in eerste instantie deze rups niet en lieten hem links liggen. Nu zien we al dat steeds meer vogels de rupsen gaan eten, ook zwermen kouwen hebben het als lekkernij ontdekt. Toch zal er nog veel dode buxus afgevoerd gaan worden, alvorens het probleem de wereld uit is, verwacht hij.
Bij de gemeentelijke stort aan de Bukkum in Hilvarenbeek kent toegangsbeheerder Adam het probleem inmiddels ook. “Ik zie hier dagelijks volle aanhangers door de slagboom komen,” wijst hij. “Wij letten goed op dat er niet hele vrachten tussen het andere groen komen, anders kan de verspreiding nog verder gaan. Als er grote partijen aangeboden worden, gaat het meteen de persbak in.”
De particulieren die er hun aanhangertje staan te lossen, bevestigen Adam zijn verhaal. “Onze buxus stond er al vele jaren,” zegt de eigenaresse van een aantal gerooide planten. “Het biedt nu de mogelijkheid om nu iets anders te gaan planten.”
“Dat is een positief bij-effect,” bevestigt hovenier Hans van Heijst. “De laatste twintig jaar is het toepassen van buxus in tuintjes een hype geweest. Ergens was dat ook wel logisch, want voor relatief weinig geld had je een altijd groen blijvend struikje dat zich makkelijk in allerlei vormen laat leiden. Voor iedereen die van een strakke, enigszins klassieke tuin houdt, was het een makkelijke bondgenoot. Maar net dit sterke punt wordt nu de ondergang. Zodra er een buxusmot in een tuintje neerstrijkt legt ze ruim 800 eitjes. Deze komen al snel uit, waarna 800 rupsen in enkele dagen een hele voortuin kaal kunnen vreten. De rupsen groeien tot enkele centimeters en ze vermalen het groene bladmoes met het grootste gemak tot er niets meer dan dorre takken resten.
Bestrijding
Ter bestrijding kunnen tuineigenaren gebruik maken van biologische middelen, of gewasbeschermingsmiddelen van Heijst daarover: in Nederland is een contact middel toegelaten, maar contact-middelen vergen een precisie om ze aan te brengen. Omdat particulieren daar geen routine in hebben, kan dat makkelijk misgaan. Er worden dan vaak teveel middelen gebruikt, ze bereiken de rupsen en de motten niet en andere insecten leggen wel het loodje. Om die reden is het gebruik hiervan door particulieren in België al verboden.
Omdat chemische bestrijding veel risico’s met zich meebrengt, is er in toenemende mate een stroming die het gebruik ervan geheel afraadt.
Alternatieven.
Zoals altijd zijn er volop alternatieve planten verkrijgbaar om de buxus in de tuinen te vervangen. Een plant die het goed doet als vervanger is de Taxus baccata, Lonicera nitida Maigrun of de Photinia, een little red Robin die meteen wat (rode) kleur brengt in de tuin.