Het verdriet van Vaujany
Frans Paridaans met knikkende knieën in skilift
Eigen verhaal 2006
Als de wintersportgidsen weer op de mat vallen laait de discussie over het mooiste skigebied weer op. Voor Reuselnaar Frans Paridaans zijn er andere criteria om zijn keuze voor de wintervakantie te bepalen. Hij beklom samen met zijn maat Ad Vinken de Alpe D’Huez om er naar beneden te skiën maar hij ontdekte dat het allemaal niet zonder risico is. De skilift die hem vanuit het dorpje Vaujany naar de top van Alpe D’Huez bracht verongelukte daar in 1989 bij de eerste test met al zijn passagiers erin. Het is iets waar daar nog maar nauwelijks over gesproken wordt want de toeristenindustrie moet vooral doorgaan. Toen Frans bij zijn eerste test met de lift de hoogte in ging kneep hij toch wel even de billen bij elkaar.
De hoogte in.
Het skiën is voor Reuselnaar Frans Paridaans zeker geen topsport. Hij vergelijkt het met de talrijke vierdaagsen die hij liep in diverse landen, waarbij Ierland zijn favoriet was. Voor het skiën verkende hij diverse Oostenrijkse en Franse gebieden maar hij was ook te vinden in de Rocky Mountains in Colorado VS.
Toen hij afgelopen jaar met zijn skivrienden naar Frankrijk ging kon hij niet vermoeden wat hij er aan zou treffen. De bestemming was een hotelletje dat door een Belg uit Turnhout wordt gerund: Steve Verbeek.
Het dorpje Vaujany ligt aan de zijkant van de bekende alpenreus, gescheiden door een kloof van zo’n tweehonderd meter breed en diep. Hierdoor kon het dorpje tot voor enkele tientallen jaren geen rol spelen in het wintersportgebeuren. Tot de toenmalige burgemeester een belangrijk plan bedacht: Vaujany moest mee gaan doen met het mondaine wintersportgebeuren.
Ambitie
De Alpe D’Huez is een berg die we vanuit de Tour de France kennen als de <I>Nederlandse berg<I>. Wielrenners als Joop Zoetemelk, Hennie Kuiper, Peter Winnen en Gert jan Theunissen, vierden er grote successen door winnend het wintersportoord te bereiken.
De skiërs die Alpe D’Huez vooral kennen uit de winterperiode weten dat bij de tour-finishlijn op 1600 meter hoogte het sneeuwplezier pas begint. Liften en gondels brengen de skiërs tot op 3300 meter hoogte waarna het mogelijk is via de<I>Sarennes<I> de langste skiafdaling van Europa te maken. Tenminste als er voldoende sneeuw ligt, wat afgelopen jaar niet het geval was.
De wintersportgeschiedenis van Vaujany, het dorpje dat uitkijkt op de haarspeldbochten van het wielerparcours, gaat zo’n 100 jaar terug toen lokale helden te voet naar boven klauterden om eens per dag hun ultieme afdaling op de houten latten te maken.
Maar tijden veranderen. Met het toenemen van populariteit groeide het wintertoerisme ook in Frankrijk. Deze toeristen raakten ook steeds meer verwend en zelf naar boven klauteren is er nu al helemaal niet meer bij. De burgemeester begreep dat als eerste en hij verzamelde een gezelschap van ingenieurs en geldschieters om zich heen. Als Vaujany erin slaagde met een grote lift de passagiers naar boven te vervoeren konden ze in één klap aansluiten bij de groeiende toeristenindustrie. Daarmee zou de welvaart in het dorpje stijgen en zouden de bergen vanzelf tot in de hemel reiken.
Aansprekend project
De beste ingenieurs van Europa begonnen met een ongekend ambitieus ontwerp. In één klap moesten120 passagiers naar het tussen station 1100 meter hoger vervoerd gaan worden. Voor de ophanging van de gondels werd gekozen voor een dubbele kabel waar de wieltjes overheen lopen. Een andere kabel trekt steeds een gondel omhoog en geeft een tweede ruimte om te dalen. De twee gondels die langs elkaar lopen vormen daarbij steeds elkaars tegengewicht.
Waren de lokale bewoners aanvankelijk nog sceptisch over het dure plan, toen het bouwwerk vorm kreeg en de te verwachten resultaten eens doorgerekend werden sloeg dit om naar enthousiasme. Nog voordat de lift gereed was ging de spade al de grond in voor de bouw van dure hotels en appartementen. In de reisgidsen die de winter van 1989 aankondigden, werd Vaujany al als belangrijke bestemming opgenomen maar eerst moest de lift nog wel open gesteld worden.
Begin januari van dat jaar was het dan zover. Terwijl de eerste sneeuw al naar beneden dwarrelde betrad de burgemeester zelf als eerste de gondel voor de testvlucht. Samen met hem volgden alle notabelen van het dorp en natuurlijk ook de ingenieurs die de lift ontwierpen en bouwden. Het bouwwerk straalde zoveel degelijkheid uit dat niemand er aan twijfelde dat er iets mis zou kunnen gaan. De dag zou echter in mineur eindigen.
Verdriet
De gondel die berekend was op 120 personen telde in die eerste gedenkwaardige vlucht slechts 69 personen. Nadat de deuren gesloten en vergrendeld waren kwam het gevaarte los van het basisstation om eerst te beginnen aan de oversteek van de kloof die Vaujany scheidde van de berg. Tegelijk met de benedengondel begon aan de bovenkant ook de –lege- gondel voor de tocht naar benden. Vanaf de kant keken honderden toeschouwers ademloos toe en het hele dorp was uitgelopen voor het feest dat zou volgen en dat onvergetelijk zou zijn.
Nadat de gondel los van de kant was en zo’n 50 meter had afgelegd, gebeurde er iets wat niemand voor mogelijk had gehouden. Zonder waarschuwing vooraf zakte de gondel helemaal scheef waardoor alle inzittenden over elkaar heen buitelden. Nog geen seconde later was er een metaalachtig scheurend geluid waarna de gondel in de diepte verdween. Even was het ademloos stil waarna een harde klap volgde. Tegelijk klonk vanaf de kant afschuwelijk gegil. De vrouw van de burgemeester sloeg haar handen voor haar gezicht en werd lijkbleek. Er klonken opgewonden stemmen en iemand rende naar de dichtstbijzijnde telefoon om hulp in te roepen.
Voor de inzittenden kwam de hulp echter te laat, de meeste inzittenden hadden de 200 meter hoge val niet overleefd. Wat een ongekend hoogtepunt had moeten zijn werd de zwartste dag die Vaujany ooit beleefd had.
Boeken
De wintersportgidsen die nu Vaujany als winterbestemming aanprijzen zwijgen in alle talen over het voorval, zo ontdekte Frans Paridaans. De lift is drie jaar later alsnog afgebouwd en er werd gekozen voor een andere ophangconstructie van de arm die de gondels met de kabels verbindt.
De toeristen die nu soms met 120 personen als een potje met pieren samengeperst worden hebben vrijwel geen weet van de geschiedenis van de lift. Toen Paridaans het verhaal gehoord had en daarna toch weer naar boven ging had hij het even te kwaad. ‘Daarna zet je het van je af,’ zo blijft hij nuchter. Hij sluit niet uit dat het ook dit jaar Vaujany wordt. Aan de flanken van Alpe D’Huez, maar dan mag er wel wat meer sneeuw vallen want de Sarennes wacht er nog op hem. Of Le Tunnel, de zwarte afdaling die ook al vele skiërs fataal werd, maar dat lag meer aan de waaghalzerij van deze skiërs zelf.
Frans Paridaans ging ook de daaropvolgende jaren weer op wintersport, ook in 2009 was hij nog op de Alpe Dhuez nabij Vaujany. Skien blijft een mooie hobby van deze Reuselnaar.
HW